Een servies dat lijkt aan te sluiten bij de Amsterdamse School is afkomstig van Société Céramique in Maastricht. Een dekschaal ervan maakt al lange tijd deel uit van de collectie Serviezendomein, maar wanneer hij was gemaakt was ons onbekend. Eenmaal terug uit het Stedelijk Museum bekeken we de schaal met nieuwe ogen en herkenden er ineens oosterse invloeden in. De vormgeving lijkt te verwijzen naar de Orientaalse beeldhouwkunst, gebaseerd op het hoofd van bijvoorbeeld een tempelwachter? De grepen als oren, de decoratie middenop als neus en boven op het deksel een 'Top Knot'.
Zou het servies uit de juiste periode komen? We vroegen aan Hans Meulman van de Vereniging Maastrichts Aardewerk of hij de schaal kon thuisbrengen? En ja, Meulman schreef ons dat de schaal onderdeel uitmaakte van het jaren twintig servies Farida. Hij toonde ons er zelfs een oude archieffoto van. Ook de periode blijkt te kloppen, dus.... wie weet? De ontwerper van Farida is helaas niet bekend.
Graven in het geheugen
Tenslotte zijn we diep in ons geheugen gaan graven. Kennen wij serviesgoed dat bij nader inzien thuishoort bij de Amsterdamse School? Dat blijkt zo eenvoudig nog niet te zijn. Oosterse invloeden alleen zijn niet voldoende. Sterker nog, de hele Art Nouveau zal zonder de inspiratie vanuit Japan weinig hebben voorgesteld. De magische uitstraling (evenals het 'donkere') moet ook aanwezig zijn. Bovendien moet het serviesgoed zijn ontworpen tijdens of vlak na de periode van de School (1916 - 1926). We vonden geheel onverwacht een servies uit Maastricht dat aan alle (vage) voorwaarden voldoet: Farida.
met dank aan
Hans Meulman
Eetkamerontwerp van Michel de Klerk,
1916-1917
Collectie Centraal Museum, Utrecht
Serviezen die echt uit de Amsterdamse School zijn voortgekomen, ze zijn zeldzaam. Serviezen die daar in min of meerdere mate bij aansluiten lijken evenmin dik gezaaid. Wie weet brengen nieuwe vondsten of veranderende inzichten nog nieuwe aanvullingen. Ondertussen kan ik een bezoek aan de tentoonstelling 'Wonen in de Amsterdamse School' in het Stedelijk Museum in Amsterdam van harte aanbevelen. Deze loopt nog tot en met 28 augustus.
Van foto's en tekeningen
We gaan op zoek naar afbeeldingen van servies
in een Amsterdamse School-omgeving.
In het Stedelijk Museum is voor de tentoonstelling
een wandbreed uitvergrote foto te zien van een
interieur in de stijl van de Amsterdamse School
met daarin pontificaal een theepot. Helaas
voor
ons is de vormgeving daarvan traditioneel. Er is
weliswaar een oosters element in verwerkt - de
tuit en de handgreep zijn gevormd naar
bamboe - maar de pot heeft verder weinig tot
niks met de Amsterdamse School uit te staan.
Dat laatste geldt ook voor een aantal bordjes
die we tegenkomen op een ontwerptekening
voor een eetkamer van
de hand van Michel de Klerk. We krijgen de indruk dat de architect/vormgever van mening was dat traditioneel gebruiks- en sieraardewerk harmonisch in zijn interieurs paste.
foto: courtesy
Museum of Fine Arts
Boston
Chris van der Hoef
Een servies dat werkelijk op de tentoonstelling ontbreekt is een mokkasetje van Chris van der Hoef. Vermoedelijk wilde het Museum of Fine Arts in Boston het niet uitlenen. Jammer, want een overtuigender voorbeeld voor Amsterdamse School servies is er niet. Het klopt zowel qua vorm (met zijn dekselknopjes als oosterse tempels en het lichaam van de mokkapot dat naar een kimono lijkt te verwijzen) als qua uitstraling: het zou zo op een exotisch altaar kunnen staan. Gelukkig staat het mokkaserviesje wel afgebeeld in de catalogus van de expositie. En ook wij hebben er een foto van:
Servies van de Amsterdamse School
pagina 3