Eén serviesje!
Een paar jaar terug bezocht ik Museum Gouda om de collectie plateel te zien en dan vooral het serviesgoed van de vele Goudse aardewerkfabrieken. Ik zag prachtige schilderijen, maar het plateel was schaars en niet meer dan één serviesje van Leen Muller stond op zaal. Een teleurstelling. Wat een povere opbrengst voor een stad die haar beroemdheid toch dankt aan haar sier- en gebruiksaardewerk (als we de kaas even buiten beschouwing laten).
Langs smalle gangetjes en trapjes
Vrijwel ieder museum kent het probleem. De collectie is vele malen groter dan de beschikbare expositieruimte. Zo ook in Gouda. Bijna al het aardewerk stond jarenlang in stellingkasten op zolder, ver buiten het blikveld van deze bezoeker. En het zelfde lot waren de verzamelde bodemvondsten beschoren. Bij deze situatie was niemand gebaat. De liefhebbers kwamen niet optimaal aan hun trekken en voor het museumpersoneel was de situatie onaangenaam en onhandig. Bij wisseling van exposities moest al het kwetsbare spul langs smalle gangetjes en trapjes en onder de hanenbalken door naar beneden worden gebracht. Een tijdrovende en risicovolle onderneming. Ook voor studiedoeleinden bood de zolder niet echt de geëigende condities.
Verstevigingsbalken
De inrichting van de het Goudse open depot heeft nogal wat voeten in de aarde. Het museum huist in een historisch pand. Geweldig voor de sfeer, maar de nadelen zijn legio. Geen muur is recht en de balkenvloeren kunnen niet zomaar een zware stellingkast dragen. Verstevigingsbalken worden aangebracht en de vloeren uitgevuld totdat zij waterpas en vlak zijn. Dan kunnen de vitrines geplaatst, opgebouwd uit standaard stellingkasten met een wand van glazen schuifdeuren er omheen. Alles stevig en goed afsluitbaar.
Van nood naar deugd
Iedereen heeft wel gehoord van de budgetproblemen in Museum Gouda. Heftige discussies volgden op de verkoop van een schilderij van Marlène Dumas. Pijnlijk, maar in de optiek van de directie was het onvermijdelijk. Bezuinigingen maken het ook nadien noodzakelijk om harde maatregelen te treffen. Een deel van het personeel moet afvloeien. Vreselijk voor de medewerkers en het museum. Een consequentie is dat er minder activiteiten mogelijk zijn. Ineens is er zaalruimte over. De gedachtesprong wordt gemaakt om deze voor verbetering van de opslag, het ‘depot’, te benutten.
Museum Gouda besluit aan te haken bij een internationale trend in de museumwereld: het inrichten van een open depot. Het opgeslagen museumbezit staat niet langer te verkommeren in afgesloten bergruimtes, maar in glazen vitrines zichtbaar voor het publiek.
Voorgangers
Enorm is het open depot van het Victoria and Albert Museum in London. Ook in Nederland zijn er indrukwekkende voorgangers. Het Nationaal Glasmuseum in Leerdam opende in 2010 vier bruggen vol vitrines om de hele vaste collectie in onder te brengen. Het open depot van de Twentse Welle in Enschede is maar liefst 110 meter lang, 5,5 meter hoog en 3 meter diep.
Plateelfabriek Zuid-Holland;
servies 'Vermu' (1928 ); ontwerper: L. J. Muller
collectie Museum Gouda
In niets verhullende ruimtes.
Voor de huiscollectie van een museum ga je niet zo snel op pad. De vaste werken kan je dromen en hun tekstbordjes ken je uit je hoofd. Een nieuwe en intrigerende tentoonstelling weet je wél uit je stoel te halen. Gewoontegetrouw loop je na het bewonderen van de expositie nog even langs de vaste bewoners. In het Rijks wil je oog in oog staan met het melkmeisje en als straks het Mauritshuis weer open is gaan we buurten bij Rembrandts jeugdportret. Deze rondgang is onmisbaar als koffie na een goede maaltijd. Wanneer de vaste bewoners van het museum spoorloos blijken te zijn, dan voel je je ontheemd. Alsof de manschappen van de Nachtwacht even elders zijn gaan exerceren en ze het schilderij leeg hebben achtergelaten.
Het open depot
in Museum Gouda