met nieuwbouw en een stukje van het Eiffelgebouw
Voor het hoge Eiffelgebouw staat van oudsher een lagere bebouwing (nu bioscoop). Hoog en laag worden van elkaar gescheiden door een 120 meter lange gang. Een betere plek om de historie van De Sphinx te memoriseren is er niet en dat is ook precies wat er nu gebeurt. De gang is gedoopt tot Sphinxpassage en toont op een tegelwand van 30.000 tegels – 250 episodes verdeeld over 26 hoofdstukken - de geschiedenis van De Sphinx en de Maastrichtse keramische industrie. De vlot leesbare teksten zijn geschreven door de historici Jac van den Boogaard en Paul Arnold. Het ontwerp is van Bart van den Boom in samenwerking met Studio Noto. MaatWerk Tegels fabriceerde de tegels.
De foto's van het tableau zijn afkomstig van het
Sociaal Historisch Centrum Limburg
zoals hij er ooit heeft uitgezien
Aan de noordkant van Maastricht ligt het Sphinxterrein, de plek waar voorheen de grootste aardewerkfabriek van Nederland stond. Eens werkten hier duizenden mensen, maar van die bedrijvigheid is weinig terug te vinden en van de fabriekshallen evenmin. Er staat nauwelijks nog iets van overeind. Het Sphinxterrein is veranderd in een immense bouwput waar binnenkort een compleet woonwijk uit zal verrijzen.
Gelukkig heeft de slopershamer niet alles neergebeukt. Het gezichtsbepalende Eiffelgebouw, een modernistisch fabriekspand uit het tweede kwart van de vorige eeuw, is gespaard gebleven.
Het succes van Regout inspireerde andere ondernemers om zijn voorbeeld te volgen. In 1851 opende de aanvankelijk nog kleine firma Société Céramique. Regout zal er niet meteen van hebben wakker gelegen, maar dat lag een halve eeuw later wel anders. Société Céramique groeide uit tot een concurrent van formaat met een
personeelsbestand van ruim 800 lieden.
Stoommachine
De bruidschat die Maria Hoeberechts bij het huwelijk in 1825 meebrengt wordt geïnvesteerd in de onderneming. De zaken gaan voor de wind en in 1834 kan Regout zijn eerste stoommachine kopen. In 1835 werken er al meer dan 1000 arbeiders in de Regoutfabrieken.
Om beeld en tekst op de tegeltjes te krijgen maakte Maatwerk Tegels gebruik van druktechnieken zoals deze ooit bij De Sphinx werden toegepast. De tegeltjes vertellen hun verhaal beginnend bij de oervader van de Maastrichtse aardewerkindustrie: Petrus Regout. Petrus is pas 14 wanneer zijn vader overlijdt en hij noodgedwonden zijn intrede in de firma maakt. Het knaapje weet van wanten. Het bedrijf floreert en Petrus verwerft daarmee zoveel aanzien dat hij als een geschikte huwelijkskandidaat wordt beschouwd voor de vermogende Maria Hoeberechts.
luchtfoto met links de Sphinxfabrieken en in het midden prominent het witte Eiffelgebouw, 1930 - 32 (uitsnede)
Nederlands Instituut voor Militaire Historie / Wikimedia Commons
De geschiedenis van Maastrichts aardewerk
in de Sphinxpassage